Bloomberg’te yer alan bir tahlile nazaran Brezilya ve Çin son devirde doları geri planda tutarak, yaptıkları ticaret mutabakatlarını mahallî para üniteleri üzerinden kurguladı. Emsal biçimde Hindistan ve Malezya da ticarette rupi kullanımını artırmak için muahede imzaladı. Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinden Fransa da yuan üzerinden ticari süreçler yapmaya başladığını açıkladı.
DOLARIN GÜCÜ SÜRECEK
Söz konusu mutabakatların ardında, dış ekonomik ve politik bağlarda ABD’nin baskın duruşunu ortadan kaldırma hedefinin yattığı belirtilse de uzmanlar rezerv para ünitesi olarak doların gücünün orta vadede kaybolmayacağı görüşünü savunuyor.
Ülkeler ortasında ikili mutabakatların arttığını ve artmaya da devam edeceğini belirten ODTÜ Öğretim Vazifelisi Doç. Dr. Atılım Murat’a göre hegemonyasının bu mutabakatlarla kırılma bahtı yok: “Dünyanın en büyük iktisadı Amerika. Türkiye de dahil tüm ülkeler ürettiklerini Amerika piyasasına satmaya çalışıyor. Zira hem nüfus çok hem de gelir düzeyi çok yüksek. Herkes bu pazara girmeye çalışırken bırakın kısa vadede, orta vadede bile doların gücünün kırılma bahtı yok. Bölgesi’nin durumu malum; yuan zati milletlerarası ticarette güçlü bir para ünitesi değil. Yanı sıra rahat rezerv biriktirebilen emtia zengini ülkelerin rezervlerindeki dolar yükü hala yüzde 58-59. O nedenle kendi ortalarında mutabakatlar yapsalar da emtia gelirlerini çabucak dolara çevirip, rezervine ekliyorlar. Lakin tabi ki önümüzdeki periyotta özgür ticaret mutabakatları artacaktır.”
İKİLİ PARA POLİTİKASI
TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat ise doların ekonomilerdeki tesirini azaltma niyetinin tüm gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde görülebileceği görüşünü savunarak, “Küresel güç olmadığınız takdirde ikili para siyasetini gütmek mecburiyetindesiniz; güçlü olan para ünitesiyle borçlanabilirsiniz. Münasebetiyle en az 10 yıl daha doların rezerv para ünitesi olma özelliğini sürdüreceğini düşünüyorum. 10 yıl sonra ABD’den daha büyük ekonomik büyüklüğe kavuşan Çin, yaptığı yeni ittifaklarla yuanın da kıymetli para ünitelerinden biri olarak gelişmiş ülkeler tarafından kullanılacağını ve dolar üzerinde baskı yaratacağını öngörüyorum” dedi.
ASYA’DA GERİLEME
YILBAŞINDAN bu yana ülkeler ortasında mahallî para ünitelerine dayanan ikili ticaret mutabakatları sürerken, tıpkı devirde Asya piyasalarında ise dolar karşısında rekor gerilemeler kaydedildi. CNBC’de yer alan tahlilde haziran ayının son haftasında, ocak ayından bu yana Japon Yeni dolar karşısında yüzde 9 düşerken; Malezya Ringgit’i yüzde 6, yuan ise yaklaşık yüzde 5 geriledi. Ekim ve kasım aylarından bu yana görülmeyen bu düşük düzeyler, bu üç para ünitesini en sıkıntı devirler geçirenler listesinde üst sıralara taşıdı.