Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyi, Rusya-Ukrayna savaşının birinci yılında Rusya’ya ‘kayıtsız, koşulsuz ve hemen’ Ukrayna topraklarından çekilme daveti yapan karar tasarısını Türkiye’nin de ortalarında olduğu 141 üye ülkenin oyuyla kabul etti. 193 üyeli BM Genel Konseyi’nden yedi ülke karar tasarısına ret oyu verirken, 32 ülke ‘çekimser’ kaldı.
BM’de iki gün süren ve pek çok konuşmacının katıldığı BM Genel Konseyi Özel Acil Ukrayna Oturumu’nda oylanan Karar tasarısına Rusya, Belarus, Mali, Suriye, Nikaragua, Eritre ve Kuzey Kore ‘hayır’ oyu kullandı. Ortalarında Küba, Cezayir, Ermenistan, Bangladeş, Bolivya, Çin, Hindistan, Pakistan, İran, Kazakistan, Özbekistan, Sudan, Uganda ve Vietnam’ın da olduğu 32 ülke oylamada ‘çekimser’ oy kullandı.
Öte yandan, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 50’den fazla ülkenin eş sunucusu olduğu ve BM Genel Konseyi’nde kabul edilen kararın bir bağlayıcılığı bulunmuyor.
KARARIN BAĞLAYICILIĞI YOK
AA’nın aktardığına nazaran, kabul edilen kararda, ‘BM kaidesi uyarınca tüm üyelerin bir öbür devletin toprak bütünlüğüne ya da siyasal bağımsızlığına karşı kuvvet kullanma tehdidine ya da kuvvet kullanılmasına başvurmaktan kaçınması gerektiğine’ vurgu yapıldı. ‘Kuvvet kullanma tehdidi ya da kuvvet kullanarak elde edilen toprakların yasal olarak tanınmayacağı’ belirtilen kararda, ‘kalıcı ve adil bir barışın memleketler arası barış ve güvenliğe katkı sağlayacağı’ kaydedildi.
Kararda, ‘Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının insani boyutta yarattığı dehşetli tahribat’ kınanırken, ‘savaşın global besin güvenliği, güç, nükleer ve etraf güvenliğine olumsuz etkilerine’ dikkat çekildi. Kelam konusu kararla birlikte, tüm üye ülkelere ve memleketler arası örgütlere ‘Ukrayna’da kapsamlı, adil ve sürdürülebilir’ bir barış elde edilmesi tarafında diplomatik uğraşlarını artırma daveti da yapıldı. Kararda ayrıyeten ‘Ukrayna’nın milletlerarası tanınan hudutları uyarınca kara sularına da uzanarak egemenlik, bağımsızlık, birlik ve toprak bütünlüğüne bağlılık’ teyit edildi.
‘KAYITSIZ, KOŞULSUZ VE ACİL BİR FORMDA UKRAYNA’DAN ÇEKİLİN’
Kararda, “Rusya Federasyonu’nun kayıtsız, kuralsız ve acil bir formda tüm Ukrayna topraklarından askeri güçlerini çekme ve çatışmaya son verme davetimizi yineliyoruz” sözlerine yer verildi. ‘Çatışmaya taraf olanların milletlerarası insani hukuk uyarınca tüm yükümlülüklerini yerine getirmeleri’ talep edilen kararda, ‘sivil toplumun güvenliği ve insani yardımın manisiz ulaşımının sağlanması gerektiğinin’ altı çizildi.
Kararda, milletlerarası hukuka nazaran cürüm kabul edilen hareketlerin bağımsız soruşturmalarla tespit edilmesi ve cezalandırılması gerektiğine de dikkat çekildi.
RUSYA’YA KARŞI BM KARARLARI
Rusya’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nda (BMGK) daimi üyeliği bulunması nedeniyle üye ülkelerin burada karar alması zorlaştı. Bu nedenle, BM üyeleri bağlayıcılığı olmasa da Rusya ile ilgili kararları BM Genel Şurası’na taşıdı.
BM Genel Heyeti 2 Mart 2022’de de ‘Rusya’nın saldırganlığını kınayan’ bir kararı 141 ‘evet’ oyuyla kabul etmişti. Tekrar 24 Mart’ta Genel Şura Rusya’yı ‘korkunç bir insani duruma’ neden olmasından ötürü kınayan ve ‘Ukrayna’da sivillerin korunmasına ve insani yardımın ulaşımının sağlanmasına’ ait bir kararı da 140 ‘evet’ oyuyla onaylamıştı.
Genel Konsey, 7 Nisan 2022’de, Rusya’yı BM İnsan Hakları Kurulu’ndan çıkarma kararı almıştı. BM Genel Konseyi, 12 Ekim 2022’de oy çokluğuyla Rusya’nın ‘ilhak’ ettiği dört bölgeyi tanımama kararı alırken, 14 Kasım 2022’de de Rusya’nın Ukrayna’ya savaş tazminatı ödemesi davetinde bulunan kararı kabul etmişti. (DIŞ HABERLER)