Esed rejiminin milletlerarası hukuka ve insanlığa karşı işlediği cürümler nedeniyle Batı Suriye ile irtibatı kesmiş ve yaptırımlarla global sistemden izole etmişti. Yeni Suriye idaresinin Şam’da denetimi sağlaması ve 13 yıl süren iç savaşın sona ermesiyle birlikte batılı devletler, Suriye ile olağanlaşma adımları atmak için adeta sıraya girdi. Şam’a heyet gönderen batılı ülkeler, Suriye’de yeni idarenin verdiği olumlu sinyaller ve de facto lideri Ahmed el-Şara’nın açıklamaları sonrası, olağanlaşmaya gidecek süreç ve ülkenin memleketler arası sisteme yine entegrasyonu için kapılar açılıyor.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Avrupalı ve milletlerarası ortaklarla paylaşılan değerlendirmeler ve hareketler çerçevesinde Suriye’deki süreksiz idareyle diyaloğa hazır olduklarını söyledi. Suriye’deki gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulunan Meloni, “Esed rejiminin düşüşü, 10 yılı aşkın bir iç savaşın akabinde Suriye halkı tarafından haklı olarak kutlanan güzel bir haberdir” diye konuştu. Başbakan Meloni, “İlk işaretler yürek verici görünüyor lakin en üst düzeyde dikkat gereklidir: Sözleri, hareketler takip etmeli ve biz de yeni Suriye yetkililerini bu aksiyonlara nazaran değerlendireceğiz. Karar verici öge, etnik ve dini azınlıklara karşı tavırları olacaktır” diye konuştu.
Önceki gün gerçekleşen ziyaretlerde, delegasyonlar süreksiz hükümetin yetkilileriyle görüşmelerde bulundu. Alman hükümeti, Dışişleri Bakanlığı’nın Ortadoğu Temsilcisi Tobias Tunkel başkanlığında Şam’a bir heyet gönderdi. Alman temsilcilerin Şam’da diplomatik temsilcilik açma imkanlarını da araştıracağını belirten sözcü, Suriye’deki sivil toplum ve Hristiyan toplulukların temsilcileri ile de bir ortaya geleceklerini kaydetti. Heyette Kalkınma Bakanlığından da iştirakçi olduğuna dikkat çeken sözcü, “Geçici hükümetin faaliyetlerini yakından takip ediyoruz. Şu ana kadar ihtiyatlı davrandıkları söylenebilir” dedi.
Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, rejiminin devrilmesi sonrasında Fransa, Suriye halkının yanında olma isteğini göstermek için başşehir Şam’a 12 yılın akabinde birinci diplomatik heyetini gönderdi. Heyet, Suriye’deki süreksiz idarenin bir temsilcisiyle yaptığı görüşmede, Suriye’de halkın tüm ögelerini temsil eden, halkın haklarına hürmet gösteren, etnik ve dini azınlıklar dahil tüm sivil halkı koruyan, devletin kurumlarına ve toprak bütünlüğüne hürmet gösteren barışçıl siyasi geçiş beklentilerini lisana getirdi. Fransa, Suriye’nin başşehri Şam’da bulunan ve ülkedeki iç savaş nedeniyle 12 yıldır kapalı olan büyükelçiliğine yine bayrak çekti.
Aralarında İngiltere’nin Suriye Özel Temsilcisi Ann Snow’un da bulunduğu İngiliz diplomatlar, Şam’da el-Şara ile görüştü. Görüşmeye ilişkin İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, “Temsili bir hükümet, kapsayıcı bir hükümet görmek istiyoruz. Kimyasal silah stoklarının teminat altına alındığını ve kullanılmadığını görmek ve şiddetin devam etmemesini sağlamak istiyoruz. Elimizdeki tüm kanalları kullanarak, ki bunlar diplomatik ve alışılmış ki istihbarata dayalı kanallardır” dedi. Öte yandan İngiliz hükümeti, bölgedeki mülteciler de dahil olmak üzere Suriyeliler için 50 milyon sterlinlik bir insani yardım paketi açıkladı.
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen de AB’nin “adım adım” yaklaşımıyla Suriye’nin tekrar imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti. Von der Leyen, Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Konseyinde yarın düzenlenecek AB önderler doruğunun gündemi hakkında konuşma yaptı. “Yeni liderliğin attığı birinci adımlardan kimileri yürek verici” diyen Von der Leyen, “Desteği sürdüreceğiz fakat bunu erken düzgünleşme ve tekrar yapılanmaya yönelik yeni bir odaklanmayla yapacağız. Elektrik, su, temel altyapı ve daha fazlasından bahsediyoruz. Lakin bunun için adım adım bir yaklaşım izlenmesi gerekecek” tabirlerini kullandı.
Türkiye ve Katar, Şam’daki büyükelçiliklerini süratle yine açan ülkeler ortasında yer aldı. İki ülkenin attığı diplomatik adım, Suriye’deki süreksiz idarenin milletlerarası alanda kabul edilmesi sürecinde değerli bir gelişme olarak kaydediliyor. İran ise Şam’daki büyükelçiliğini, “gerekli koşullar” sağlanmadan tekrar açmayı düşünmediğini açıkladı. İran Dışişleri Bakanlığı, büyükelçiliklerinin Esed rejiminin çöküşü sonrası tahrip olduğunu ve yine açılması için öncelikle güvenlik tedbirlerinin sağlanması gerektiğini belirtti.