Bağımsız bir inisiyatif olarak kurulan, insanlık ve vicdan mahkemesi olan “Gazze Mahkemesi”, uzun hazırlık sürecinin akabinde İngiltere’nin başşehri Londra’da birinci memleketler arası toplantısını gerçekleştirdi. Birleşmiş Milletler (BM) Filistin eski Özel Raportörü Richard Falk’ın liderliğinde yürütülen projenin başkanlık heyetinde yeniden BM eski özel raportörlerinden Michael Lynk ve Hilal Elver üzere isimlerin yanı sıra akademi dünyasından Noura Erakat, Susan Akram, Ahmet Köroğlu, John Reynolds, Diana Buttu, Cemil Aydın ve Penny Green bulunuyor.
Londra’daki toplantının birinci gününde ayrıyeten, mahkeme için kıymetli fonksiyonu olacak Filistinli sivil toplum kuruluşları ve hak örgütleri temsilcileri ile özel oturum düzenlendi. Bu oturuma katılan sivil toplum kuruluşları ortasında Law for Palestine, Filistin STK’leri Ağı (Palestinian Environmental NGOs Network), Arap Besin Egemenliği Ağı (APN), İsrail’deki Arap Azınlık Haklarını Muhafaza Hukuk Merkezi (Adalah), Filistinli insan hakları örgütü Al-Haq, BADIL, Al-Mezan Center for Human Rights, Filistinli tutukluların haklarını aramak için kurulan sivil toplum kuruluşu” Addameer Mahkum Dayanağı ve İnsan Hakları Derneği, Filistin İnsan Hakları Merkezi (PCHR) bulunuyor.
Mahkeme, 50 üye ülke gençlik kuruluşu ve 16 Müslüman azınlık temsilcisi memleketler arası gençlik kuruluşu olmak üzere 66 gençlik kuruluşu üyeden oluşan İslam İşbirliği Teşkilatı Gençlik Forumunun (ICYF) dayanağıyla düzenleniyor.
Gazze Mahkemesi kapsamında birinci hazırlık toplantılarının yapıldığı Londra’da, lojistik süreçler, mahkemenin tertip yapısının oluşturulması ve çalışma asılları belirlendi. Toplantılarda, mahkemenin işleyişine dair temel prensipler, yürütme ve bağlantı stratejileri üzere bahisler da detaylı olarak gündeme geldi.
Saraybosna’da yapılacak oturumda, hazırlanan raporlar, şahit tabirleri ve taslak beyanname kamuoyuna sunulacak. Toplantıya, Gazze’deki durumdan etkilenen bireylerin yanı sıra bölgedeki sivil toplum temsilcileri ve uzman şahitler da katılacak.
Gazze Mahkemesi’nin en kıymetli etaplarından biri olan ve Ekim 2025’te İstanbul’da yapılacak ana duruşmada, ortalarında hukuk, kültür, siyaset ve sivil toplum alanlarında uzmanlaşmış isimlerin yer aldığı şura, kurban ve şahit sözlerini dinleyecek, en son kararın taslağını açıklayacak. Ayrıyeten, Gazze Mahkemesi’nin sürecine dair son gelişmeler doğrultusunda özel bir yetki ve tavsiye içeren kararlar da açıklanacak.
Gazze Mahkemesi, temel olarak 7 Ekim’in akabinde İsrail tarafından işlenen önemli insan hakları ihlalleri ve soykırım dahil milletlerarası cürümlere ait savları araştırmak ve pahalandırmak emeliyle kuruldu.
Bağımsız bir inisiyatif olarak kurulan mahkeme, Filistin halkına yönelik ağır insan hakları ihlallerini gündeme taşıyarak milletlerarası toplumun dikkatini çekmeyi hedefliyor.
Mahkeme üyelerinin, Gazze’deki insani krizin boyutlarına odaklanacağı duruşmalar kapsamında, İsrail’in devam eden savaş cürümlerine ait hesap verebilirlik eksikliği giderilecek ve bu cürümlerden etkilenen bireyler ve sivil toplum örgütlerinin tanıklıkları dinlenecek. İsrail, Gazze’de soykırım ve savaş kabahati işlediği gerekçesiyle gıyabında yargılanacak.
Gazze Mahkemesi, Milletlerarası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Memleketler arası Adalet Divanı (UAD) üzere memleketler arası yargı kurumlarının siyasi tesirler nedeniyle ele alamadığı yahut davaların sonuçlanmasının epeyce uzun sürdüğü insan hakları ihlallerine ait alternatif forum sunmayı amaçlıyor. Bu istikametiyle UCM ve UAD’a alternatif değil, bu kuruşları desteklemeyi amaçlayan mahkeme, tüzel açıdan emniyetli sonuçlar üretmeyi ve global farkındalık oluşturmayı hedefliyor.