Türkiye genelinde sokak hayvanlarının eziyet edilerek öldürülmesi olayları, maddelerin açıkça kabahat saydığı halde yaşanmaya devam ediyor. Ankara, İstanbul ve başka pek çok kentte, hayvanlara yönelik şiddet olayları ve bu olaylara karşı yapılan savunmalar, toplumda büyük reaksiyonlara neden oluyor.
Belediyelerin ve sorumluların savunmaları reaksiyon çekiyor
Ankara’da yaşanan olayda, Altındağ Belediyesi’ne ilişkin bir barınakta çok sayıda köpek meyyit bulundu. Olayla ilgili soruşturma kapsamında tabir veren Belediye Veteriner İşleri Müdürü Emre Çınar, köpeklerin trafik kazası yahut doğal sebeplerle öldüğünü, rastgele bir azap yapılmadığını öne sürdü. Fakat, hayvan hakları savunucuları ve çeşitli sivil toplum kuruluşları, Çınar’ın bu savunmasını kabul etmeyerek, yaşananların açıkça bir katliam olduğunu belirtti.
TIKLAYIN – Parçalanmış cesetler bulunmuştu: Hak savunucuları Altındağ Belediyesi’ni protesto etti, siyah çelenk bıraktı
BirGün’den Berkay Sağol‘un haberine nazaran, Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) Ankara Temsilcisi Pelin Sayılgan, belediyelerin yeni maddeyi süratli bir halde uygulama uğraşına dikkat çekerek, “Belediyeler yıllardır hayvanları kısırlaştırma misyonunu ihmal etmişken, yeni yasanın çabucak uygulanmaya başlaması şaşırtıcı” dedi. Sayılgan, Altındağ’da öldürülen hayvanların sağlıklı olduğunu ve yasanın dahi uyutulmalarına müsaade vermediğini vurguladı.
TIKLAYIN – Altındağ’da bulunan köpek cesetlerine yönelik yürütülen soruşturmada tabiri alınan Veteriner İşleri Müdürü, hayvan hakları savunucularını suçladı
Yasal ikazlar ve tepkiler
Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi Lider Yardımcısı Avukat Burcu Yağcı, mevcut yasalar çerçevesinde bile yaşananların kabahat olduğunu belirterek, “Altındağ’daki olay, yeni çıkan yasaya karşın açıkça hata teşkil ediyor” formunda konuştu. Ayrıyeten, Ankara’nın Altındağ ilçesinde yaşayan Umut Ünal‘ın beslediği köpeklerin zehirlenerek öldürüldüğü savı da bu suçlamaları güçlendiriyor.
|
Sokak hayvanlarına ait yeni maddede hangi düzenlemeler yer alıyor? Kamuoyunda ‘ötanazi’ tartışmalarıyla yansılara neden olan 17 unsurluk ‘160 sayılı Hayvanları Müdafaa Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’, TBMM Genel Kurulu’da iki gün boyunca 28 saat süren görüşmelerin akabinde AKP ve MHP oylarıyla maddeleşti. Teklif, 224 ‘Hayır’ oyuna karşılık 273 ‘Evet’ oyuyla 30 Temmuz’da sabaha karşı kabul edildi. “7527 Hayvanları Muhafaza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 1 Ağustos gece yarısı yayımlanan 2 Ağustos tarihli Resmi Gazete ile yürürlüğe girdi. Teklifle; Hayvanları Müdafaa Kanunu’nda değişikliğe gidilecek. Buna nazaran, Kanun’un hedeflerine “insan, hayvan ve etraf sıhhati gözetilmek kaydıyla” tabiri eklenecek. Sahipsiz hayvanlara ait yürütülecek çalışmalarda, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi mecburiliği bulunduğundan “sahipli hayvan” ve “sahipsiz hayvan” kavramları açık halde tanımlanacak. GÖKÇER TAHİNCİOĞLU YAZDI – 10 soruda ‘ötanazi’ düzenlemesi: Tartışmalı yasa ne getiriyor, sokak köpekleri öldürülecek mi, uygulamayan belediyelere ne yapılacak? Kanun’daki “yakala-kısırlaştır-sal” metodunun kaldırılması nedeniyle “hayvan bakımevi”; yani barınak tarifinde değişiklik yapılacak. Barınakların tarifi, “Bakanlıktan müsaade alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis” biçiminde değiştirilecek. “Sahipsiz ve güçten düşmüş” hayvanların barınaklara toplanması ve buralarda “rehabilite” edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği prensibi kabul edilecek. Kanun’un unsurları ortasında yer alan “Evcil hayvanlar, tipine mahsus hayat koşulları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar üzere hayatları desteklenmelidir.” sözü yürürlükten kaldırılacak. Yerel idareler, yani belediyeler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan barınakları kurarak bakımlarını ve tedavilerini yapacak. Barınaklara alınan hayvanlardan “rehabilite edilen köpekler” sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Gerçek ve aktüel bilgi için barınaklara alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek. Sokak köpeklerine ‘ötanazi’ tartışmalarına neden olan düzenleme maddeleşti: “İnsanlık tarihine utançla geçecek, çocuklarınıza kanlı bir miras bıraktınız!” Veteriner Hizmetleri Kanunu’ndaki ‘ötanazi’ koşulu Barınaklara alınan köpeklerden “insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen, bulaşıcı yahut tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına”, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu’nun 9. hususundaki “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Fakat, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren yahut düzgünleşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu maksadıyla yahut insan sıhhati için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen durumlarda veteriner doktor tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi süreci veteriner doktor tarafından yahut veteriner doktor nezaretinde yapılır.” kararları uygulanacak. Belediyeler, sahipsiz köpeklere ait yürüttüğü iş ve süreçlerde Mesken Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Mukavelesi kapsamında gerekli idari önlemleri almaya yetkili olacak. “Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi yahut bakımevinde barındırılan köpeği bakımevi dışında bir yere bırakmak” fiilleri yasak kapsamına alınacak. Böylelikle sahipsiz hayvanların toplanması, barınaklara götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar barınaklarda bakılmasına ait kararların uygulanmasın ve mahallî idarelerin misyonlarını yerine getirmesi amaçlanacak. Meclis’te birinci gün: Sokak köpeklerine ‘ötanazi’ tartışmalarına neden olan 5. unsur, Genel Kurul’da kabul edildi: “Bu unsur ölümdür, çocuklarınızın yüzüne bakamayacaksınız!” Hayvanlara yapılacak müdahalenin yalnızca tıbbi gerekçelerle değil Kanunda yer alan öbür istisnai durumlarda da yapılabilecek. “Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi yahut bakımevinde barındırılan köpeği ‘bakımevi’ dışında bir yere bırakmak” fiilleri yasak kapsamına alınacak. Böylelikle sahipsiz hayvanların toplanması, hayvan barınakşarın götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar barınak bünyesinde bakılmasına ait kararların uygulanmasının ve lokal idarelerin vazife ve sorumluluklarını eksiksiz olarak yerine getirmelerinin sağlanması amaçlanacak. İl Hayvanları Müdafaa Şurasının vazifeleri ortasına, hayvan ve etraf sıhhatini müdafaaya yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynaklı meseleleri belirlemek ve bu problemlere ait tahlil teklifleri üretmek eklenecek. Düzenlemeyle başta mahallî idareler olmak üzere öteki ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak dayanağın kapsamı genişletilecek. Buna nazaran de insan, hayvan ve etraf sıhhatinin korunması emeliyle barınaklar, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ait ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme üzere faaliyetleri yürütmek için başta lokal idareler olmak üzere öteki ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik yahut Bakanlıkça uygun görülen ölçülerde mali takviye sağlanacak. Sokak köpeklerine yönelik yasaya reaksiyon yağıyor: “Barınak değil vefat kampı; gece nasıl rahat uyuyacaksınız!” Ödenekler öteki bir hedef için kullanılamayacak Hayvanları muhafazaya yönelik kararlara alışılmamış hareket eden yahut sahiplendiği hayvanların bakımını önemli halde ihmal eden ya da onlara ağrı, acı yahut ziyan veren bireylerin kontrolle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasak olacak ve hayvanlarına el konulacak. Kelam konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteliği olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevinde barındırılacak. Caydırıcılığın sağlanması için sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ait idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak. Lokal idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanları barınak dışında bir yere terk eden yahut barınakta barındırılan hayvanı barınak dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek. Teklifle, Hayvanları Müdafaa Kanunu’ndaki “yerel hayvan muhafaza görevlileri”ne ait karar yürürlükten kaldırılacak. Büyükşehir belediyeleri, vilayet belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, “sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması” emeliyle hayvan barınakları kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan barınaklarına götürülecek. Hayvan barınağı kurma zaruriliği olmayan belediyeler ile vilayet özel yönetimleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek. Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan barınakları kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, “rehabilite etmek” yahut sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan yahut bu kaynağı diğer hedefler için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar mahpus cezası verilecek. Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar belirtilen hayvan barınakları kurmakla ve mevcut bakımevlerinin şartlarını güzelleştirmekle yükümlü olacak. Sokak hayvanlarına ‘ötanazi’ öngören yasa teklifi kuruldan tartışmayla geçti: “Katliam yasasının failleri olarak fotoğrafınızı çektirin, tarihe geçtiniz!” Belediyeler, 31 Aralık 2028’e kadar hayvan barınakları kurmak, rehabilitasyon süreçlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için mutlaklaşmış en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Verilen önergenin kabul edilmesiyle, belediyelerce bu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40’ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak. Aktarılacak fiyat hiçbir formda unsurdaki oranların yüzde 40’ını geçemeyecek. Ayrılan ödenekler öbür bir gaye için kullanılamayacak. Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme sistemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak. Sahipsiz hayvanlara ait yürütülecek çalışmalarda, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi mecburiliği bulunduğundan “sahipli hayvan” ve “sahipsiz hayvan” kavramları açık bir halde tanımlanacak. Teklifin detayları Teklifle; Hayvanları Müdafaa Kanunu’nda değişikliğe gidilecek. Buna nazaran, Kanun’un maksatlarına “insan, hayvan ve etraf sıhhati gözetilmek kaydıyla” tabiri eklenecek. Sahipsiz hayvanlara ait yürütülecek çalışmalarda, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi mecburiliği bulunduğundan “sahipli hayvan” ve “sahipsiz hayvan” kavramları açık halde tanımlanacak. Kanun’daki “yakala-kısırlaştır-sal” metodunun kaldırılması nedeniyle “hayvan bakımevi”; yani barınak tarifinde değişiklik yapılacak. Barınakların tarifi, “Bakanlıktan müsaade alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis” biçiminde değiştirilecek. “Sahipsiz ve güçten düşmüş” hayvanların barınaklara toplanması ve buralarda “rehabilite” edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği unsuru kabul edilecek. Kanun’un prensipleri ortasında yer alan “Evcil hayvanlar, tipine mahsus hayat kaideleri içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar üzere hayatları desteklenmelidir.” sözü yürürlükten kaldırılacak. Yerel idareler, yani belediyeler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan barınakları kurarak bakımlarını ve tedavilerini yapacak. Barınaklara alınan hayvanlardan “rehabilite edilen köpekler” sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Gerçek ve aktüel bilgi için barınaklara alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek. Veteriner Hizmetleri Kanunu’ndaki ‘ötanazi’ koşulu Barınaklara alınan köpeklerden “insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen, bulaşıcı yahut tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına”, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu’nun 9. hususundaki “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Fakat, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren yahut düzgünleşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu emeliyle yahut insan sıhhati için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen durumlarda veteriner tabip tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi süreci veteriner tabip tarafından yahut veteriner tabip nezaretinde yapılır.” kararları uygulanacak. Belediyeler, sahipsiz köpeklere ait yürüttüğü iş ve süreçlerde Konut Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Kontratı kapsamında gerekli idari önlemleri almaya yetkili olacak. “Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi yahut bakımevinde barındırılan köpeği bakımevi dışında bir yere bırakmak” fiilleri yasak kapsamına alınacak. Böylelikle sahipsiz hayvanların toplanması, barınaklara götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar barınaklarda bakılmasına ait kararların uygulanmasın ve mahallî idarelerin misyonlarını yerine getirmesi amaçlanacak. Sokak hayvanlarına ‘ötanazi’ öngören yasa teklifi kuruldan tartışmayla geçti: “Katliam yasasının failleri olarak fotoğrafınızı çektirin, tarihe geçtiniz!” Hayvanlara yapılacak müdahalenin yalnızca tıbbi gerekçelerle değil Kanunda yer alan öteki istisnai durumlarda da yapılabilecek. “Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi yahut bakımevinde barındırılan köpeği ‘bakımevi’ dışında bir yere bırakmak” fiilleri yasak kapsamına alınacak. Böylelikle sahipsiz hayvanların toplanması, hayvan barınakşarın götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar barınak bünyesinde bakılmasına ait kararların uygulanmasının ve lokal idarelerin vazife ve sorumluluklarını eksiksiz olarak yerine getirmelerinin sağlanması amaçlanacak. İl Hayvanları Müdafaa Şurasının vazifeleri ortasına, hayvan ve etraf sıhhatini muhafazaya yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynaklı problemleri belirlemek ve bu problemlere ait tahlil teklifleri üretmek eklenecek. Düzenlemeyle başta mahallî idareler olmak üzere başka ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak dayanağın kapsamı genişletilecek. Buna nazaran de insan, hayvan ve etraf sıhhatinin korunması maksadıyla barınaklar, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ait ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme üzere faaliyetleri yürütmek için başta lokal idareler olmak üzere başka ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik yahut Bakanlıkça uygun görülen ölçülerde mali takviye sağlanacak. Ödenekler diğer bir gaye için kullanılamayacak Hayvanları müdafaaya yönelik kararlara alışılmamış hareket eden yahut sahiplendiği hayvanların bakımını önemli halde ihmal eden ya da onlara ağrı, acı yahut ziyan veren bireylerin kontrolle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasak olacak ve hayvanlarına el konulacak. Kelam konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteliği olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevinde barındırılacak. Caydırıcılığın sağlanması için sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ait idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak. Lokal idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanları barınak dışında bir yere terk eden yahut barınakta barındırılan hayvanı barınak dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek. Teklifle, Hayvanları Muhafaza Kanunu’ndaki “yerel hayvan müdafaa görevlileri”ne ait karar yürürlükten kaldırılacak. Büyükşehir belediyeleri, vilayet belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, “sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması” gayesiyle hayvan barınakları kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan barınaklarına götürülecek. Hayvan barınağı kurma mecburiliği olmayan belediyeler ile vilayet özel yönetimleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek. Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan barınakları kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, “rehabilite etmek” yahut sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan yahut bu kaynağı diğer hedefler için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar mahpus cezası verilecek. Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar belirtilen hayvan barınakları kurmakla ve mevcut bakımevlerinin şartlarını güzelleştirmekle yükümlü olacak. Belediyeler, 31 Aralık 2028’e kadar hayvan barınakları kurmak, rehabilitasyon süreçlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için katılaşmış en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Verilen önergenin kabul edilmesiyle, belediyelerce bu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40’ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak. Aktarılacak fiyat hiçbir biçimde husustaki oranların yüzde 40’ını geçemeyecek. Ayrılan ödenekler öbür bir maksat için kullanılamayacak. Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme formülleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak. Sahipsiz hayvanlara ait yürütülecek çalışmalarda, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zaruriliği bulunduğundan “sahipli hayvan” ve “sahipsiz hayvan” kavramları açık bir formda tanımlanacak.
|